-
1 вокруг
1) нареч. тирәли, әйләнә-тирәдә, тирә-юньдә2) предлог; с род. п. тирәсендә, әйләнәсендә; тирәли3) предлог; с род. п. тирәсендә, хакында; турындаспоры вокруг (какого-л.) вопроса — ( нинди дә булса) мәсьәлә хакында бәхәсләр
•- вокруг пальца обвести -
2 около
предлог; с род. п.1) (поблизости, рядом с кем-чем-л.) янында, тирәсендә2) (почти, приблизительно) чамасы, чамасында, диярлек; тирәсендә -
3 поблизости
-
4 под
I предлог; = подо1) с вин. п. (на вопрос "куда") астына, төбенә2) с вин. п. астына,...га3) с вин. п. (близко к чему-л. по времени) алдыннан,...га таба,...га каршы, якынпод вечер — кичкә таба, кичкырын
4) с вин. п. (при указ. на возраст) чамасы, тирәсе, якын5) с вин. п. (в сопровождении чего-л.) астында,...га кушылып6) с вин. п. ( наподобие)...га охшатып,...на туры китереп7) с вин. п. (при указ. на назначение предмета)...га дигән, салырга дигән; өчен8) с тв. п. астында, астыннан, төбендә9) с тв. п. астында,...ендә10) с тв. п. (при указ. места) янында, якынында, тирәсендә11) с тв. п. (в результате, вследствие) астында,...дан12) с тв. п. (при указ. на характерный признак)...лы13) с тв. п. ( при выделении из числа других предметов) астында, белән14) с тв. п. ( при разъяснении смысла)...дан, астында•- под залогэто ему не под силу — моңа аның көче җитмәс, моны ул булдыра алмый
- под расписку
- под честное слово
- спрятать под замок
- стричь под машинку
- хранить под замком II м -
5 околозвёздный
-ая; -оейолдыз янындагы, йолдыз әйләнә-тирәсендәге -
6 околоземный
-ая; -оеҖир шары янындагы, Җир тирәсендәге -
7 окололунный
-
8 околоплодный
-ая; -оефизиол.; анат.тума тирәсендәге, яралгы тирәсендәге, яралгыны саклый торган -
9 околосердечый
-
10 так
1) нареч. ( таким образом) шулай, болай, алайдело обстоит именно так — эш нәкъ менә шулай, болай инде
2) нареч. ( настолько) шулкадәр, шулхәтлея так много ходил, что устал — мин шулкадәр күп йөрдем, арып беттем
3) нареч. (без последствий, безрезультатно) болай (алай, шулай) гына, шул көе генә4) нареч. ( без особого намерения) тик, болай гына, сүз уңаенда5) частица усил. дисәң, икән, булгач6) частица огранич. чамасы, чамасында; тирәсендә7) частица (например) шулай, мәсәлән, әйтикклимат там суровый, так, морозы доходят до сорока градусов — анда климат бик каты, салкыннар, мәсәлән, кырык градуска кадәр җитә
8) союз (следовательно, стало быть) димәк, шулай итептак ты мне не веришь? — димәк, син миңа ышанмыйсың?
так ты согласен? — димәк, син риза?
9) союз (в таком случае, тогда) икән, ул вакытта, ул чактавам нечего делать, так уходите — эшегез юк икән, китә бирегез
10) союз (вследствие этого, потому) шуңа күрә, индесегодня холодно, так ты оденься потеплее — бүген суык, шуңа күрә син җылы киен
11) союз против. ләкин, әммаведь я говорил, так ты слушать не хотел — мин әйтеп тордым, ләкин син колак та салмадың
•- за так- получить за так
- взять за так
- и так
- если так
- в таком случае
- как же так?
- не так ли?
- пусть так
- я так и знал
- так бы
- так бы и полетел!
- так вот
- так и
- так и быть
- так и есть
- так и так
- так и сяк
- так или этак
- то так, то этак
- так как
- так на так
- так нет
- так себе
- так сказать
- только так
- так-то так
- так точно
- так что
- так чтобы -
11 окрестность
-
12 рядом
нареч.1) янәшәсендә, янәшәдә, якында2) ( очень близко) якында, янында гына3) ( с кем-чем) в знач. предлога күршесендә, тирәсендә, янында• -
13 близ
-
14 венец
м1) уст.; поэт. венок2) ( корона) таҗ3) ( ореол) алка, боҗра4) ( один ряд бревен в срубе) ниргә•- идти под венец -
15 виток
-
16 виться
несов.1) үрелеп үсү, уралып үсү2) ( о волосах) бөтерелү, көдрәләнү; көдрә булу3) бормаланып агу, бормалана-бормалана агу; бормаланып бару5) бөтерелү, сырпалану6) җилфердәү; җилбер-җилбер килү• -
17 вращаться
-
18 вращение
-
19 земля
ж1) ( с прописной) җир, Җир шары2) җир, коры җир3) туфрак, җир, балчык4) высок. ил, җир5) ( территория) җир•- земля обетованная
- сквозь землю провалился
- точно сквозь землю провалился
- словно из земли вырасти
- словно из-под земли вырасти -
20 нимб
мнур, нурлы алка (иконалардагы, антик сыннарның башы тирәсендәге)
- 1
- 2
См. также в других словарях:
тирә — 1. Билгеле бер ноктаның, әйбернең әйләнәсе, шуңа һәр яктан якын гына урнашкан, тиеп торган тирәлек яки яссылык; шул тирәлек яки яссылыктагы урын. Әйләнә яки йомык күппочмак рәв. чик, түгәрәк кырый 2. Берәр нәрсәнең яны, ян ягы, әйләнәсе, турысы.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тирәләй — рәв. 1. Әйләнә буенча һәр яктан яки һәр якка 2. Тирә якта, һәр якта 3. бәйл. Берәр нәрсәнең тирәсендә, түгәрәкләп зур өстәл тирәле … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тирәли — рәв. 1. Әйләнә буенча һәр яктан яки һәр якка 2. Тирә якта, һәр якта 3. бәйл. Берәр нәрсәнең тирәсендә, түгәрәкләп зур өстәл тирәле … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тирәч — Түгәрәк кыса, кыршау 7. рәв. ТИРӘСЕНДӘ (ГЕ) – Чама белән билгеле бер яшьтә (ге) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
әйләнә — 1. геом. Һәр ноктасы яссылыктагы бер ноктадан тигез ераклыкта торган йомык кәкре сызык. Нәрсәнең дә булса аны әйләндереп алган чиге, кырые күлнең әйләнәсе таллык 2. Кем яки нәрсә тирәсендәге, берәр нәрсә белән күрше булган урын: тирә юнь өй… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
әйләнү — Үз күчәре тирәсендә борылу; әйләнә буенча хәрәкәт итү. Берәр нәрсә тирәли йөреп чыгу. күч. Кайда да булса яки кем янында да булса даими йөрү, булу, бөтерелү галимнәр тирәсендә ә. . күч. Нин. б эш белән мәшгуль булу, ыгы зыгы килү 2. Бер яктан… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
карусель — 1. Үзәк багана тирәсендә әйләнеп торган баскычлардан яки ат, дөя һ. б. сыны рәвешендә ясалган утыргычлардан торган аттракцион корылма 2. тех. Бер үзәк тирәсендә әйләнүче мәйданчыклардан торган корылмалар; мәс. механик саву җайланмасы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
уралу — 1. (Урау) 2. Нәрсәгә дә булса чорналу, сарылу. күч. Сарылу, сыену 3. Бик озын нәрсәнең үз тәртибен югалтуы, чуалуы тур.. Чорналып, буталып хәрәкәткә комачаулау озын итәк аякка урала 4. Каплану, күмелү, иңләп, чолгап алыну өйләр караңгылык белән… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чобалу — 1. Тәртипсез үрелү, ишелү, бәйләнү, бәйләнү төенләнү 2. Кем яки нәрсә тирәсендә булу, кайнашу 3. Кем белән дә булса аралашу, берәр төрле эш йөртү, бәйләнештә булу 4. Мәгънәсе, файдасы булмаган яки ярамаган эш белән шөгыльләнү берәр ел чамасы… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чуалану — 1. Тәртипсез үрелү, ишелү, бәйләнү, бәйләнү төенләнү 2. Кем яки нәрсә тирәсендә булу, кайнашу 3. Кем белән дә булса аралашу, берәр төрле эш йөртү, бәйләнештә булу 4. Мәгънәсе, файдасы булмаган яки ярамаган эш белән шөгыльләнү берәр ел чамасы… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чуалу — 1. Тәртипсез үрелү, ишелү, бәйләнү, бәйләнү төенләнү 2. Кем яки нәрсә тирәсендә булу, кайнашу 3. Кем белән дә булса аралашу, берәр төрле эш йөртү, бәйләнештә булу 4. Мәгънәсе, файдасы булмаган яки ярамаган эш белән шөгыльләнү берәр ел чамасы… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге